ความสมเหตุสมผลในเกมวิชวลโนเวล

บางครั้งเมื่อผมวิพากษ์นิยายหรือเกมวิชวลโนเวลว่าไม่สมเหตุสมผลเลย มักจะมีคนตอบกลับมาว่า "มันเป็นแค่เรื่องแต่ง จะคิดมากทำไม" หรือไม่ก็ "อยากได้อะไรที่สมจริงก็ไปดูข่าวหรือสารคดีสิ" ซึ่งถูกต้องทุกประการ แต่ไม่ได้แย้งประเด็นที่ผมกล่าวแม้แต่น้อย

แม้ว่าการสรรสร้างเรื่องราวต่างๆ เป็นเพียงโลกสมมุติที่ผู้เขียนจินตนาการขึ้นมา แต่ในโลกสมมุติต้องมีกฎเกณฑ์ที่สอดคล้องกับตรรกะและหลักความเป็นเหตุเป็นผล

เราทุกคนทราบดีว่าเวทมนตร์ไม่มีอยู่จริงและมนุษย์ไม่สามารถเหาะเหินเดินบนอากาศได้ แต่ในโลกสมมุติเราสามารถทำให้เรื่องดังกล่าวเป็นจริงได้ ภายใต้เหตุผลที่มีความสมจริงและมีน่าเชื่อถือมากเพียงพอ

กรณีศึกษา : เกม Happy Live, Show Up! จากค่าย FAVORITE

Happy Live, Show Up! (ต่อจากนี้จะเรียกว่า Harashow) เป็นเกมที่บอกเล่าถึงโลกในยุคปัจจุบันที่เวทมนตร์กลายเป็นเรื่องปกติที่พบได้ทั่วไป แต่ไม่ใช่ทุกคนที่สามารถใช้เวทมนตร์ได ้เป็นความสามารถพิเศษที่จำเป็นต้องมีการฝึกฝน

เกมอธิบายว่าเวทมนตร์มีสถานะใกล้เคียงกับศิลปะการแสดงประเภทหนึ่ง เหมือนความสามารถในการเล่นดนตรี ร้องเพลง หรือเต้นรำที่ทุกคนรู้ว่ามีอยู่จริง แต่ไม่ใช่ทุกคนที่มีทักษะดังกล่าว

หากต้องการใช้เวทมนตร์จำเป็นต้องมีการฝึกฝน ซึ่งเวทมนตร์อาศัยพลังกาย (physical strength) ค่อนข้างมาก ด้วยเหตุนี้ผู้ใช้เวทมนตร์ต้องออกกำลังกายหรือฝึกฝนกล้ามเนื้ออยู่เสมอ

นางเอกคนหนึ่งรู้ว่าพระเอกเคยเป็นผู้ใช้เวทมนตร์ที่ยิ่งใหญ่ เธอจึงขอให้พระเอกช่วยฝึกสอนเวทมนตร์ ซึ่งในส่วนนี้ไม่มีอะไรให้ติเลย เพราะเกมสร้างโลก (world setting) มาดีมาก อธิบายหลักการและความเป็นมาไว้ครบถ้วน

เกม Harashow อธิบายเรื่องนามธรรมที่ไม่มีอยู่จริงอย่างเวทมนตร์ได้ดีมาก มีความสมเหตุสมผลและสมจริงจนแทบไม่มีอะไรให้ติ แต่ดันมาตกม้าตายในส่วนของชีวิตประจำวันเพราะ **ผู้เขียนบทดันลืมบทที่ตัวเองเขียนไว้**

<อาจสปอยเนื้อหาเกม> ครั้งหนึ่ง นางเอก A พูดกับพระเอกว่า watashi to tsukiatte kudasai 私と付き合ってください  (ช่วยมาซื้อของเป็นเพื่อนฉันหน่อย) พระเอกตอบตกลงด้วยความยินดี นางเอก B บังเอิญมาได้ยินเข้าและเกิดเข้าใจผิด คิดว่านางเอก A สารภาพรักพระเอก

นางเอก B เสียใจมากเพราะแอบชอบพระเอกมานานแต่ไม่กล้าบอกความในใจ นางเอก B จึงพยายามหลีกเลี่ยงและหลบหน้าพระเอกตลอด พระเอกเริ่มสังเกตเห็นความผิดปกติแต่ไม่มีโอกาสได้พูดคุยกันเพราะนางเอก B บ่ายเบี่ยงตลอด จนสุดท้ายความเข้าใจผิดทำให้นางเอก B และพระเอกเริ่มใกล้ชิดจนคบหาเป็นแฟนในที่สุด

ความรักที่เริ่มจากการเข้าใจผิดไม่ใช่ปัญหาอะไรถ้าอยู่ในเกมอื่น แต่เมื่อนำมาอยู่ในเกมนี้จะทำให้เกิด "ความไม่สมเหตุสมผล" ขึ้นมาทันที เพราะคนเขียนบทวางเซ็ตติ้งไว้ตั้งแต่แรกว่าเนื้อเรื่องในเกมดำเนินในประเทศรัสเซีย ตัวละครในเรื่องทุกคนพูดภาษารัสเซีย ไม่ใช่ภาษาญี่ปุ่น

ถ้าเป็นเรื่องเล็กๆ น้อยๆ อย่างเช่นตัวละครในเกมพูดคำว่า itadakimasu いただきます ก่อนกินข้าวก็อาจจะมองข้ามได้ แต่การนำความกำกวมของคำว่า tsukiatte 付き合って ในภาษาญี่ปุ่นที่แปลว่าไปเป็นเพื่อนก็ได้หรือคบหาเป็นแฟนก็ได้มาเป็นส่วนหนึ่งของเนื้อเรื่องหลักนั้นไม่ใช่เรื่องที่ยอมรับได้

ด้วยเหตุนี้ Harashow เป็นเกมที่มีความสมจริงแต่ขาดความสมเหตุสมผล และเกมที่ขาดความสมเหตุสมผลไม่ใช่เกมที่ดี ฉะนั้นผมจึงตัดคะแนนเกมนี้ลงเหลือ 6.5 เต็ม 10 และไม่อยากแนะนำเกมนี้ให้คนอื่นเล่นสักเท่าไหร่